ΚΑΓΙΑΜΠΗΣ Νικόλαος

Καγιαμπής Χατζή Νικόλαος ή Χατζηκουκούλας ή Σπανονικολής ή και Σαϊτονικολής

του Κώστα Γ. Φυσαράκη
 Εκ των πλέον διακεκριμένων αγωνιστών της Επανάστασης του 1821 και αρχηγού της Πεδιάδος ήταν ο Χατζη Νικόλαος Καγιαμπής. Γεννήθηκε το 1798. Ανατράφηκε σε αυστηρό θρησκευτικό και πατριωτικό περιβάλλον παρακολουθώντας συγχρόνως την απρεπή και βάρβαρη τουρκική συμπεριφορά απέναντι στο χριστιανικό στοιχείο. Έτσι ο πόθος της εκδίκησης και η λαχτάρα της απελευθέρωσης εμφυτεύονται από νωρίς μέσα του και σε συνδυασμό με τα πλούσια φυσικά και ψυχικά του χαρίσματα καταφέρνει σχεδόν πάντοτε το ακατόρθωτο. Να πετυχαίνει κάθε του στόχο. Υψηλού αναστήματος, εύρωστος με αέρα πολεμικό σε εκφραστικό αρρενωπό και συνάμα τολμηρό πρόσωπο. Πολυμήχανος, όπως ο Οδυσσέας, εκπέμπει οξυδέρκεια πνεύματος, που τολμά σε κάθε πολεμικό σχέδιο βγαίνοντας παραδόξως πάντα νικητής. Συμμετέχει ηρωϊκά σε όλες τις μάχες της Επανάστασης του 1821 γύρω από το Αβδού, την Πεδιάδα και τις Ανατολικές Επαρχίες της Κρήτης. Δεν αρκείται όμως σ’ αυτά. Αλωνίζει απ’ άκρου εις άκρον όλη την Κρήτη και μπαρκάρει εθελοντικά στην άλλη Ελλάδα. Κατατάσσεται και πολεμά ως σημαιοφόρος στα σώματα των Καλλέργη και Χατζηχρήστου. Παίρνει μέρος στη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου το 1825. Μεταξύ των πρώτων μαχητών και μέσα από μεγάλες δοκιμασίες πείνας και δυστυχίας μαζί με άλλους αγωνιστές επιχειρούν νύκτα την ηρωϊκή και ιστορική έξοδο. Τραυματισμένος ελαφρά και εν μέσω αμέτρητων πτωμάτων καταφέρνει ως εκ θαύματος να σωθεί. Παρά την δοκιμαστική αποκοπή του αυτιού του από τους Τούρκους μένει ακίνητος και ατάραχος διαφεύγοντας νύκτα μετά την απομάκρυνση του εχθρού. Συναντά λίγο αργότερα τον Καραϊσκάκη με τον οποίο πολεμά και ως σημαιοφόρος στην ένδοξη μάχη του Φαλήρου, όπου όμως και αιχμαλωτίζεται. Κατορθώνει αμέσως να δραπετεύσει. Το 1827 αγωνίζεται με ζήλο και αυτοθυσία στην ένδοξη ναυμαχία του Ναυαρίνου όπου και πάλι αιχμαλωτίζεται. Απελευθερώνεται όμως αργότερα από τον Ιμπραήμ. Επιστρέφει κατόπιν στην Κρήτη και παίρνει μέρος στα Γραμβουσανά. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας το Υπουργείο των Στρατιωτικών κάλεσε να τιμήσει τους αγωνιστές μεταξύ των οποίων και τον ήρωα Χ΄΄. Ν. Καγιαμπή. Του απενεμήθη δίπλωμα και χάλκινο μετάλλιο ανδρείας από τον ίδιο τον βασιλέα Όθωνα. Από την μια πλευρά εγχαράσσεται σταυρός περιβαλλόμενος με στεφάνι δάφνης και «Όθων Βασιλεύς των Ελλήνων» ενώ από την άλλη το επίγραμμα : «Τοις ηρωϊκοίς προμάχοις της πατρίδος». Ο υπουργός του ανακοίνωσε τότε τιμητική κτηματική δωρεά του δημοσίου 200 στρεμμάτων στο Φάληρο, που όμως δεν απεδέχθη. Ζήτησε στη θέση της δωρεάς και του δόθηκε ένα μικρό κανονάκι, που εμφάνιζε έκτοτε και κανονιοβολούσε σε κάθε εθνική εορτή. Έκτοτε συμμετέχει αναγνωρισμένος πλέον πρωταγωνιστικά ως Αρχηγός Πεδιάδος σε όλες τις Κρητικές επαναστάσεις από το 1841 έως και το 1866-69, που παρόλη την ηλικία του συμβάλλει με την εμπειρία και την σοφία του στα δίκαια του αγώνα. Φέρει τον τίτλο του Αρχηγού Πεδιάδος τιμητικά μέχρι τέλους της ζωής του. Πέθανε το 1889.
Πηγή. http://www.patris.gr