ΜΕΛΙΔΟΝΗΣ Αντώνης

Καταγόταν από το Μελιδόνι. Νέος εγκατέλειψε την πατρίδα του για να μυηθεί στη Φιλική Εταιρία ,που τον όρισε απόστολο της μεγάλης ιδέας να ξεσηκώνει και τους άλλους Έλληνες. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης εκτιμώντας τις ικανότητές του τον έστειλε μέχρι και στους ομογενείς της Μικράς Ασίας για να τους φέρει το μήνυμα της επανάστασης.

Όταν ξέσπασε η Επανάσταση ο Μελιδόνης, συγκέντρωσε αρκετούς άνδρες και τους οδήγησε στη Σμύρνη περιμένοντας εντολές για να δράσει. Οι συλλήψεις Φιλικών τον υποχρέωσαν να ξεφύγει μεταμφιεσμένος σε Τούρκο και να καταφύγει στους επαναστάτες που είχαν το άντρο τους στο βουνό Ανιφηντάγ. Σκοπός τους ήταν να βοηθήσει με αυτούς τους ομογενείς της Σμύρνης. Δεν πρόλαβε. Οι Τούρκοι τον κυνήγησαν μέχρι την απέναντι παραλία της Σάμου ,όπου με πολλές δυσκολίες είχε κατορθώσει να φθάσει με όσους άνδρες είχαν σωθεί.Με αυτή την ελάχιστη δύναμη απέκρουσε τους Τούρκους που εισέβαλαν τον Οκτώβριο του 1821 στο νησί…. Μετά από λίγους μήνες κατεβαίνει με τους οπλοφόρους του στην Κρήτη που από την 15/4/1821 έχει υψώσει τη σημαία της Επανάστασης συμμετέχοντας στην κοινή προσπάθεια του έθνους για λευτεριά.Αναλαμβάνει οπλαρχηγός του Μυλοποτάμου και παίρνει μέρος σε πολλές μάχες κατά των Τούρκων, στον Αποκόρωνα, στα Σφακιά και κυρίως στα χωριά της επαρχίας Ρεθύμνης και της επαρχίας Αμαρίου.Τα κατορθώματα του, η τόλμη και το πάθος του για τη λευτεριά τον κάνουν γνωστό σε όλη την Κρήτη.Ο Μιχαήλ Κομνηνός Αφεντούλης (ή Αφεντούλιεφ) ο οποίος είχε οριστεί από τον Δημήτριο Υψηλάντη τον Νοέμβριο του 1821 Γενικός Έπαρχος της Κρήτης απονέμει στον Αντώνη Μελιδόνη το βαθμό του Πεντακοσίαρχου.Ειδικότερα έχει μείνει ιστορική η επιτυχία του στην επαρχία Αμαρίου, όπου το χειμώνα του 1821 μπήκε με τα παλικάρια του κρυφά τη νύχτα στο οχυρό του χωριού Βαθειανού και με ξαφνική επίθεση σκότωσε πολλούς Τούρκους παίρνοντας μαζί του τα όπλα και τα πολεμοφόδια τους…Δυστυχώς οι διαμάχες και η ζηλοφθονία μεταξύ των αρχηγών, όπλισαν το χέρι συμπατριώτη του, αρχηγού, του Ρούσσου Βουρδουμπά που μετά από λογομαχία τους, τον σκότωσε στο Μοναστηράκι Αμαρίου, στις 2/3/1822.

Πηγή. http://www.rethnea.gr

ΜΟΥΣΟΥΡΟΣ Μάρκος

Ο Μάρκος Μουσούρος (1470-1517) ήταν εκδότης και ένας από τους σημαντικότερους φιλολόγους της Αναγέννησης για τον οποίο ο Έρασμος, που ήταν μαθητής του, συνήθιζε να λέει ότι είναι:"...άνδρας πολυμαθέστατος και πανεπιστήμονας, κλειδοκράτορας της ελληνικής γλώσσας και θαυμάσιος ειδήμονας της λατινικής φωνής..."Γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1470 και αρχικά σπούδασε την ελληνική γλώσσα στο σχολείο της Αγίας Αικατερίνης του Σινά,στο Χάνδακα. Το 1486 πήγε στη Φλωρεντία, όπου σπούδασε δίπλα στον Ιανό Λάσκαρι. Έπειτα γύρισε στην Κρήτη, σύντομα όμως επέστρεψε στην Ιταλία και εγκαταστάθηκε στη Βενετία. Εκεί προσελήφθη ως βοηθός και επιστημονικός συνεργάτης στο τυπογραφείο του Άλδου Μανούτιου. Το 1500, ύστερα από σύσταση του τελευταίου, πήγε στο Κάρπι, μια κωμόπολη κοντά στη Φεράρα και δίδαξε ελληνικά και λατινικά στο δούκα Αλμπέρτο Πίο, σύντομα όμως επέστρεψε στη Βενετία όπου δίδαξε αρκετές φορές στη Νέα Ακαδημία, μια εταιρία που είχε ιδρυθεί εκεί από λόγιους για την προαγωγή των ελληνικών….. Το 1504 διορίστηκε καθηγητής της ελληνικής γλώσσας στη Βενετία και δύο χρόνια αργότερα στην Πάντοβα. Το 1509 επέστρεψε στην πρωτεύουσα του Βένετο όπου το 1512, ύστερα από την επανίδρυση της έδρας των ελληνικών, έγινε ξανά καθηγητής. Τέσσερα χρόνια αργότερα πήγε στη Ρώμη για να βοηθήσει τον Λάσκαρι στην οργάνωση του Ελληνικού Γυμνασίου και στη διδασκαλία των ελληνικών σ'αυτό. Στη Ρώμη έγινε και ιερέας και διορίσθηκε από τον πάπα Λέοντα τον Ι επίσκοπος Ιεράπετρας Κρήτης και αργότερα Μονεμβασίας. Δεν πρόφτασε όμως να πάει εκεί αφού πέθανε, ύστερα από δίμηνη ασθένεια στις 25 Νοεμβρίου το 1517.

Πηγή. http://el.wikipedia.org/

Περισ.βλ.. http://www.rizitiko.org/markusmusurus.html

ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ Μιχαήλ

1821. Ο Ζωνιανός Μ. Μαυρογιάννης ή Μελίτακας οπλαρχηγός του Μυλοποτάμου πολεμά εναντίον των Τούρκων σ' ολόκληρη την Κρήτη. Όταν καταπνίγηκε η επανάσταση πηγαίνει στην Πελοπόννησο με δική του ομάδα από Ζωνιανούς και πολεμά εναντίον του Ιμπραήμ. Σκοτώνονται όλοι (άγνωστο πόσοι) εκτός από τον Μελίτακα. Επιστρέφει στα Ζωνιανά αλλά μη αντέχοντας τα παράπονα και τις κατάρες των συγγενών των σκοτωμένων μετακομίζει στ' Αργουλιό. Συνεχίζει να πολεμά τους Τούρκους, τραυματίζεται σε μια μάχη στο Μπραχίμο και πεθαίνει από το τραύμα αργότερα.

Πηγή. http://sises-milopotamou.blogspot.com

ΛΑΓΟΣ Μανώλης

Ο Μανόλης Λαγουδάκης (Λαγός) γεννήθηκε το 1910 στα Περιβόλια του Ρεθύμνου και το πάθος του για την κρητική λύρα το συναντάμε από τα πρώτα παιδικά του χρόνια.

Στη δισκογραφία ο Μανόλης Λαγός εμφανίζεται για πρώτη τη δεκαετία του 1930, με τελευταία ηχογράφησή του γύρω στο 1955. Το δισκογραφικό του έργο δεν είναι μεγάλο σε έκταση, αλλά είναι τεράστιο σε ποιότητα και λάμψη. Ηχογράφησε πάνω από είκοσι τραγούδια, σε συνεργασία πάντα με το λαούτο και τη ρωμαλέα φωνή του Γιάννη Μπερνιδάκη (Μπαξεβάνη), με τον οποίο, όπως διηγούνται οι φίλοι του, τον συνέδεε μια βαθειά φιλία, αλλά συγχρόνως ταίριαζαν και ως χαρακτήρες και ως παίξιμο….

O Λαγός, ψηλός, καλοφτιαγμένος με περήφανη κορμοστασιά με βλέμμα ίσιο και καθαρό σου δημιουργούσε αμέσως έναν άνθρωπο μπεσαλή, σοβαρό, έναν καλλιτέχνη διαφορετικό, πολλές φορές απόμακρο, έναν άνθρωπο γεννημένο μόνο για τη μουσική, έναν άνθρωπο που δεν ήξερε τίποτε άλλο παρά να βγάζει καινούριες μελωδίες με τη λύρα του. Δεν έγινε ποτέ επαγγελματίας λυράρης, έπαιζε για τους φίλους του, έπαιζε για τον εαυτό του. Σπάνια πήγαινε σε γάμους, σπάνια σε γλέντια….

Μετά το 1964 ο Μανόλης Λαγός εγκαταστάθηκε οικογενειακώς στην Αθήνα και άνοιξε ζαχαροπλαστείο στο Φάληρο. Ήταν παντρεμένος με την Άννα Σταγάκη (την έκλεψε), με την οποία απέκτησε τέσσερις κόρες, που αποκαταστάθηκαν και έμειναν στην Αθήνα…..

Πρώτη του Σεπτέμβρη το 1981 ο Λαγός έφυγε. Αλλά ο Λαγός δεν έφυγε ποτέ, έμεινε το έργο του, ένα πραγματικό έργο, ένας μπούσουλας για την κρητική μουσική που θα την σημαδεύει για πολλά χρόνια και ίσως και αιώνια.

Περις.βλ.. http://rethemnos.gr................. http://www.goodnet.gr

ΚΡΑΝΙΩΤΑΚΗΣ Μανώλης

Ο Εμμανουήλ Κρανιωτάκης γεννήθηκε στο Κράσι το 1842. Την ίδια χρονιά είχε γεννηθεί στο Κεραμούτσι ο εξάδελφος του Ηρακλής Κοκκινίδης που, σκοτώθηκε την ίδια ημέρα με τον Κρανιωτάκη. Κι οι δυό τους είχαν καταγωγή από την Κράνα. Εντοπίζομε τον Κρανιωτάκη μέλος της Γενικής Συνέλευσης που κήρυξε την επανάσταση του 1866, ως εκπρόσωπο της επαρχίας Πεδιάδας……

Ήταν ιδεολόγος αγωνιστής, με μια καρδιά παλλόμενη από απέραντο πατριωτισμό, από ανείπωτη αγάπη προς την ανεξαρτησία την χιλιοκαμμένης Κρήτης, δεν ήταν μόνο επαναστάτης αλλά και άνθρωπος, έστελνε γραφές στην Αθήνα πως οι Κρητικοί πεθαίνουν από την πείνα, που δείχνει ότι πονούσε το λαό και ήθελε με τα γράμματα του να συγκινήσει τους κυβερνήτες της ελεύθερης Ελλάδας να ενδιαφερθούν για την επιβίωση του κρητικού λαού που λιμοκτονούσε……
Πήρε μέρος σε πολλές μάχες, και φυσικά διακρίθηκε σε όλες για τη γενναιότητα και την αυταπάρνησή του. Μεταξύ αυτών ήταν και η μάχη στο Σίσι…Στις 2 Μαρτίου, μαζί με άλλους συντρόφους του, αποφάσισε να χτυπήσει τους Τούρκους που είχαν εγκατασταθεί στο Σκοτεινό και τις Γούβες κι αποτελούσαν φόβο και τρόμο για τους κατοίκους της περιοχής. Οι Τούρκοι είχαν τη βάση τους στο οχυρωμένο σπίτι του αγά της περιοχής. Μετά από πολύωρη μάχη ο Κρανιωτάκης σκοτώθηκε, μαζί με μερικούς ακόμη συντρόφους του. Την ίδια ημέρα, μερικά χιλιόμετρα δυτικότερα, έβρισκε το θάνατο κι ο Κοκκινίδης.
Για το θάνατο του Κρασανού επαναστάτη – γράφει η κ. Αργυράκη – Ασαργιωτάκη- ο Κόρακας δεν μπόρεσε να συγκρατήσει τα δάκρυα. Όπως έκανε και για τον Ηρακλή Κοκκινίδη. Για το θάνατο των δύο παλικαριών και εξαδέλφων ο Χατζής Ζαχαριάδης έγραψε:
Εστείλανε του Κόρακα κι άλλο κακό μαντάτο Κρανιώτης εσκοτώθηκε το ίδιο το Σάββατο
Ο Κόρακας εδάκρυσε εκείνη την ημέρα που έχασε δυο αρχηγούς τους έφαγε η σφαίρα…

Περισ.βλ. http://www.patris.gr/

ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗΣ Γεώργιος

Γεννήθηκε το 1914 στο Καστέλι Κισσάμου. Μεγάλος και περιζήτητος απ τους βιολιτζήδες και τους λυράρηδες της εποχής του λαουτιέρης. Υψηλός δεξιοτέχνης που εμφανιζόταν και σαν σολίστας. Συνέβαλε τα μέγιστα στη διάδοση της Κρητικής μουσικής και εκτός Κρήτης μέσα απ τα ερτζιανά κύματα του κρατικού ραδιοφώνου και τις πάμπολες δημόσιες εμφανίσεις του….

…«Η Κρητική μουσική ριζώθηκε μέσα μου και αυτό πιστεύω συνετέλεσε γιατί ο πατέρας μου ήταν ένας από τους σημαντικότερους οργανοπαίκτες λαουτιέρης της εποχής του»…Συνεργάστηκε με κορυφαίους καλλιτέχνες της Κρητικής μουσικής, βιολιτζήδες και λυράρηδες της εποχής εκείνης όπως ήταν ο Γιώργης Μαριάνος, ο Νικόλαος Χαρχαλής ο περίφημος λυράρης Νικόλαος Κατσούλης ή Κουφιανός..καθώς και με τον Κώστα Μουντάκη και τον Νίκο Ξυλούρη αργότερα……

Ο Καθηγητής του Πανεπιστήμιου Αθηνών Γιώργης Γιατρομανολάκης, έγραψε για τον Γιώργη Κουτσουρελη. "Καθώς έβλεπα και άκουγα τον λαϊκό καλλιτέχνη να παίζει το λαγούτο του καταλάβαινα πως το όργανο αυτό δεν ηχούσε επειδή ο μάστορας απλώς έκρουε τις χορδές του. Ο ήχος του λαγούτου δεν προερχόταν απλώς μέσα από το όργανο. Ολόκληρο το κορμί του Κουτσουρέλη με όλο το βάρος των χρόνων του ηχούσε και δημιουργούσε μουσική. Το λαγούτο ήταν προέκταση της σωματικής υπόστασης του λαουτιέρη."….

Ο Γιώργης Κουτσουρέλης έφυγε από την ζωή τον Ιούλιο του 1994.

Περισ.βλ. http://sadentrepese.blogspot.com

ΚΑΤΡΑΚΗΣ Μάνος

Ο Μάνος Κατράκης γεννήθηκε στις 14 Αυγούστου του 1909 στο Καστέλι Κισσάμου των Χανίων Κρήτης. Ήταν το μικρότερο από τα πέντε παιδιά του εμπόρου Χαράλαμπου Κατράκη και της Ειρήνης…

Ο Μάνος Κατράκης, από την πρώτη του κιόλας εμφάνιση στο θέατρο το 1928, φανέρωσε το υποκριτικό του ταλέντο και ανέβηκε γρήγορα την κλίμακα της θεατρικής ιεραρχίας, για να καταλάβει δεσπόζουσα θέση ανάμεσα στους κορυφαίους ηθοποιούς μας. Περισσότερα από 50 χρόνια συνεχούς προσφοράς στο θέατρο, με στόχους υψηλούς, με ερμηνείες συγκλονιστικές, με βραβεία και κριτικούς επαίνους. Με το μεγαλόπρεπο ανάστημά του και τη βαθιά κρυστάλλινη φωνή του απέδειξε τις υποκριτικές του ικανότητες κυρίως σε ρόλους τραγικούς, όπως στον «Προμηθέα Δεσμώτη» που παρουσίασε τελευταία φορά το 1976……

Υπήρξε υπόδειγμα γενναίου αγωνιστή, ασυμβίβαστου και συνειδητού  και μοναδικά υπέροχου καλλιτέχνη, δίδαξε και «ποίησε» ήθος πάνω στη θεατρική, αλλά και στην καθημερινή «σκηνή» του αγώνα, στο Μακρονήσι, τον Αϊ – Στράτη, την Ικαρία…

Λίγο μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων της τελευταίας ταινίας «Ταξίδι στα Κύθηρα», με σκηνοθέτη το Θόδωρο Αγγελόπουλο, άφησε την τελευταία του πνοή, στις2 Σεπτεμβρίου του 1984, χτυπημένος από την επάρατο..

Πηγή. http://blogs.sch.gr/itsikalak/2010